Skutkiem niewykonania umowy przedwstępnej jest utrata wpłaconego zadatku. W wielu przypadkach utraty zadatku można uzyskać o odszkodowanie. Będzie tak jeżeli niedotrzymanie umowy a w konsekwencji utrata zadatku było od nas niezależne.
Jedną z osób poszkodowanych, której przydarzyła się utrata zadatku był nasz czytelnik, który wpłacił zadatek w związku z zawarciem umowy przedwstępnej zakupu samochodu. Przed zawarciem umowy założył kilkumiesięczną nieodnawialną lokatę w banku. Termin wypłaty środków przez bank przypadał na kilka dni przez finalizacją umowy zakupu pojazdu.
Okazało się, że w umówionym terminie nie otrzymał zwrotu środków z banku. Po telefonie do banku uzyskał informację, że środki zablokował komornik sądowy. Po telefonie do komornika okazało się, że zajęcie nie dotyczyło klienta, zgodny był tylko numer PESEL.
W związku z przekroczeniem terminu do zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedawca samochodu zrezygnował z zawarcia umowy i zatrzymał wpłacony zadatek. Miał do tego prawo na mocy art. 394 Kodeku cywilnego.
Utrata zadatku kto odpowiada?
Bank twierdził, że do umówionego zwrotu środków (a w konsekwencji braku zapłaty za samochód nastąpiła utrata zadatku) nie doszło bowiem pieniędzy komornik nie ustosunkował się do pisma wysłanego do niego przez bank informującego o niezgodności danych znajdujących się w zawiadomieniu o zajęciu rachunku bankowego. Dopiero po upływie terminu wypłaty środków zgromadzonych na lokacie bank wyjaśnił sprawę pomyłki i dokonał wypłaty środków.
Od kogo można żądać odszkodowania za utratę zadatku?
Niedowolnie nastąpiła więc utrata zadatku a nastało pytanie od kogo można domagać się odszkodowania za utratę zadatku.
W powyższej sytuacji bank twierdził, że zawinił komornik. Komornik zrzucał natomiast winę na bank twierdząc, że takiego pisma o którym mówi bank nie było.
Na gruncie niniejszej sprawy to bank nie wykonał jednak swojego zobowiązania (nie dokonał wypłaty środków z lokaty na czas). Utrata zadatku jest więc następstwem działań banku. Również bank jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania za utracony zadatek.
Po pierwsze bank nie zawiadomił swojego klienta o blokadzie środków na jego lokacie. Taka informacja z pewnością usprawniłoby wyjaśnienie omyłki komornika oraz zdjęciem blokady z rachunku. Skoro bank wiedział, iż dane osobowe zawarte w treści zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego są inne, niż te klienta to zobowiązany był założyć, że klient nie otrzyma zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego od komornika, a tym samym nie będzie mógł korzystać ze swoich pieniędzy i np. wywiązać się z zawartej umowy, a w związku z tym nastąpi utrata zadatku.
Nadto bank zwlekał z podjęciem koniecznych czynności, w tym ponagleniem komornika sądowego, który wydał dyspozycję blokady środków pomimo zbliżającego się terminu do wypłaty środków z lokaty na rachunek klienta, który zobowiązał się do zapłaty za samochód pod rygorem utraty zadatku.
Przekroczenie terminu utrata zadatku
Bank oczekiwał na udzielenie wyjaśnień przez komornika nawet po dniu zapadalności lokaty (nie wypłacił pieniędzy w związku z czym nastąpiła utrata zadatku) tj. ponad 3 miesiące od wystąpienia do komornika.
Po wtóre – pomimo udzielenia wyjaśnień przez komornika sądowego i usunięciem blokady środków w dniu bank nadal działał niezgodnie z zawartą umową lokaty i nie przekazał środków na rachunek klienta wnosząc o złożenie odrębnej dyspozycji wypłaty środków, co nie było przewidziane w umowie. Gdyby bank działał należycie nie nastąpiłaby utrata zadatku. Tym samym nie ulega wątpliwości, że bank powinien wypłacić odszkodowanie za utratę zadatku.
Zwrot utraconego zadatku
W praktyce występuje wiele różnych sytuacji, których następstwem jest utrata zadatku. Nierzadko istnieje możliwość uzyskania odszkodowania za utracony zadatek.
W opisanym przypadku utrata zadatku była spowodowana zawinionym działaniem banku. Tym samym możliwe było uzyskanie odszkodowania od banku.
Utrata zadatku może nastąpić także np. w związku z działaniami innych podmiotów np. innego kontrahenta, który nie zapłacił wymagalnych zobowiązań. W takim przypadku utrata zadatku spowoduje możliwości dochodzenia odszkodowania od tego właśnie kontrahenta.
