Znajomość przepisów Kodeksu cywilnego to nie wszystko. Podstawy zadośćuczynienia można znaleźć również w innych ustawach.
Na przykład w Kodeksie postępowania karnego. Przewidziano w nim m.in. możliwość przyznania zadośćuczynienia dla oskarżonego, który w wyniku wznowienia postępowania lub kasacji został uniewinniony bądź skazany na łagodniejszą karę. Podstawa ta znajdzie także zastosowanie w przypadku wielu środków stosowanych w postępowaniu karnym np. niesłusznego aresztowania.
Art. 552 Kodeksu postępowania karnego
§ 1. Oskarżonemu, który w wyniku kasacji lub wznowienia postępowania został uniewinniony lub wobec, którego orzeczono łagodniejszą karę lub środek karny albo środek związany z poddaniem sprawcy próbie, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary lub środka, których nie powinien był ponieść, oraz wykonywania wobec niego środka przymusu określonego w dziale VI. W razie ponownego skazania oskarżonego odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje za niezasadne wykonywanie środków przymusu w zakresie, w jakim nie zostały zaliczone na poczet orzeczonych kar lub środków
UWAGA: Od 1 lipca 2015 r. przepis ten został znowelizowany!
Odszkodowanie lub zadośćuczynienie przysługuje także m.in. oskarżonemu przedsiębiorcy, który wprawdzie został skazany, jednak niezasadnie wykonywano wobec niego środki zapobiegawcze lub zabezpieczenie majątkowego. Pieniądze zostaną przyznane w takim wymiarze, w jakim środki te i zabezpieczenie nie zostały zaliczone na poczet orzeczonej kary lub środków karnych!
ORZECZENIE: Wyrok Sąd Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 lipca 2015 r. (sygn. akt II AKa 220/15).
Art. 552a § 1 kodeksu postępowania karnego wskazuje, że w zasadzie jedyną przesłanką warunkującą odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa za zatrzymanie, ale także za inne środki przymusu, jest istnienie prawomocnego wyroku uniewinniającego oskarżonego lub umarzającego postępowanie. Jest to odpowiedzialność niejako automatyczna, gdyż ustawodawca nie przewidział żadnych okoliczności, które w przypadku wydania wskazanego rozstrzygnięcia tę odpowiedzialność by ograniczały lub wyłączały. Bez znaczenia będzie natomiast to, czy środki przymusu były stosowane zgodnie z właściwymi przepisami określonymi w kodeksie postępowania karnego.
Wyrok opublikowano tutaj.
Gdy idzie o zadośćuczynienie dla twórcy, którego prawa autorskie zostały naruszone, podstawą do przyznania zadośćuczynienia będzie natomiast poniższy przepis ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Art. 78. ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 1994 r. Nr 24, poz. 83 ze zm.)
1. Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub – na żądanie twórcy – zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.
W Kodeksie pracy z kolei znajdziemy przepis umożliwiający przyznanie zadośćuczynienia pracownikowi, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia.
Art. 94 ³ ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1974 r., Nr 24, poz. 141)
§ 3 Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
W tym wpisie chciałem pokazać, że postawy zadośćuczynienia nie zostały uregulowane tylko w Kodeksie cywilnym. Przepisy pozwalające przyznać zadośćuczynienie można znaleźć w wielu innych ustawach. Każda krzywda jest przecież inna i dotyczy różnych sfer życia.
Jeżeli chciałbyś dowiedzieć się, kiedy możliwe będzie domaganie się pieniędzy, zapraszam do wpisu pt. Kiedy można domagać się pieniędzy.
Ostatnio coraz więcej rozgłosu zyskuje też zadośćuczynienie z tytułu niewykonania umowy. Przykładem tego jest zadośćuczynienie za zmarnowany urlop – o czym napisze w art. pt. Zadośćuczynienie za zmarnowany urlop. Wpis ten ukaże się w następnym tygodniu.
Jeśli jesteś zainteresowany, już teraz zapisz się na mój newsletter!
