Naruszenie dóbr osobistych w publikacji

O tym, czy publikacja artykułu lub książki ma charakter bezprawny i czy rodzi odpowiedzialność cywilną przesądza w praktyce ocena przeciwstawnych wartości i racji. Kiedy publikacja narusza dobra osobiste rodziny konieczna jest szybka i wnikliwa analiza. Przed wdaniem się w spór warto wiedzieć jakie skutki może wywołać naruszenie dóbr osobistych dla osoby poszkodowanej oraz jej rodziny.

Zdarza się, że autorzy starają się wytworzyć nieprawdziwy obraz osoby, która jest bohaterem ich utworu. Niekiedy stwierdzenie czy doszło do naruszenia dóbr osobistych jest bardzo utrudnione. Na przykład w głośnej sprawie Weroniki Rosati przeciwko Andrzejowi Żuławskiemu oraz wydawcy książki „Nocnik”.

W wydanej książce Andrzej Żuławski wykreował postać Esterki, której przypisał negatywne cechy. Argumenty o fikcji literackiej nie przekonywały jednak aby chronić dobro osobiste autora w postaci prawa do twórczości. Więcej o tym pisałem w artykule Wielkie przeprosiny dla Weroniki Rosati

Prawdziwa lub fikcyjna postać

Jeżeli bowiem autor nadaje bohaterowi (nawet fikcyjnemu) swojej publikacji cechy pozwalające zidentyfikować konkretną osobę, a tym samym przypisać jej cechy fałszywe lub obraźliwe to narusza dobra osobiste tej osoby.

Do naruszenie dóbr osobistych mogło dojść także po śmierci bohatera artykułu. W takim przypadku działanie autora tekstu należy ocenić jako naruszenie dóbr osobistych członków jego rodziny.

Prawo cytatu

W przypadku naruszenia dóbr osobistych nie wystarczy, aby autor artykuł powołał się na prawo cytatu.

Jeżeli historyk czy pisarz powołają się na cudze słowa lub opinie to muszą wykazać, że twierdzenia są prawdziwe. W procesie to na autorach tekstu będzie spoczywał ciężar wykazania, że zostały one wypowiedziane np. przez bohatera biografii artykułu.

W głośnej sprawie dotyczącej ochrony dóbr osobistych w związku z publikacją o Władysławie Szpilmanie sąd uznał, że osoby, które dopuściły się naruszenia dóbr osobistych mają przeprosić za naruszenie pamięci po osobie zmarłej. Pisałem o tym w artykule Prawo do szacunku osoby zmarłej

W swej książce z 2010 roku autorka opisała losy piosenkarki Wiery Gran, która w czasie II wojny światowej występowała w warszawskim getcie w kawiarni „Sztuka”

W sprawie zwrócono uwagę, że samo powołanie się przez autorkę na cytaty Wiery Gran nie wyłącza ich odpowiedzialności. Autorzy powinni bowiem działać rzetelnie, to znaczy zbadać czy przywoływane informacje są prawdziwe.

Naruszenie dóbr osobistych przez publikację

Analizując naruszenie dóbr osobistych przez publikację artykułu lub książki należy mieć na uwadze.

1-Naruszenie przez autora prawa do czci osoby poszkodowanej w wyniku publikacji artykułu

2-Naruszenia przez autora prawa do dobrej pamięci o osobie zmarłej

3-naruszenie przez autora tekstu prawa do pamięci prawdziwej

4-naruszenie przez komentujących prawa do czci osoby zmarłej

5-naruszenie przez wydawcę prawa do czci osoby zmarłej – po uzyskaniu przez nią wezwania do usunięcia komentarzy naruszające dobra osobiste Pani rodziny.

Sprawy z tego zakresu są najczęściej skomplikowane, dlatego przed przystąpieniem do działania warto co najmniej skonsultować sprawę z prawnikiem.

Naruszenie dóbr osobistych przez autora publikacji

Jeżeli chodzi o naruszenie dóbr osobistych przez autora tekstu – autorzy najczęściej starają się za wszelką cenę bronić stanowiska, że w publikacji nie doszło do naruszenia dóbr osobistych bohatera lub jego rodziny.

Autorzy „naruszyciele” dość sprytnie maskuje swoje działania, używając licznych „chwytów” i próbując przekonać sąd do tego, że ich wyłącznym celem była jedynie twórczość literacka, która pozostaje pod ochroną prawa.

Nie można jednak zapominać, że każdy autor jest zobowiązany do rzetelności podczas tworzenia utworu, niezależnie od jego formy, dlatego w procesie warto skupić się na wykazaniu rozbieżności w faktografii.

Obraźliwe komentarze

Publikowanie komentarzy, które naruszają dobra osobiste jest niedozwolone. Za opublikowanie komentarzy mogą odpowiadać zarówno ich autorzy, jak również wydawcy portalu. Pisałem o tym w artykule Odszkodowanie za komentarz

Poszukiwanie poszczególnych autorów komentarzy jest jednak długotrwałe, dlatego warto skupić się na żądaniu usunięcia komentarzy przez wydawcę portalu.

Każdy przypadek jest inny, dlatego przed podjęciem działań warto rozważyć wszystkie, możliwe rozwiązania. W przypadku ochrony dóbr osobistych pomyłka może kosztować zbyt dużo.

Czytaj podobne artykuły: