Naruszenie dóbr osobistych mieszkańców

Właściciel kamienicy w Poznaniu przeprosi oraz zapłaci 10.000 złotych za naruszenie dóbr osobistych mieszkańca z centrum Poznania – w ubiegłym tygodniu takie orzeczenie utrzymał w mocy poznański sąd apelacyjny.

Ofiara czyściciela kamienic mieszkała w centrum Poznania od 1959 r. W 2011 r. nieruchomość została przejęta prze nowego właściciela, który chciał wyburzyć kamienicę i postawić w tym miejscu budynek z lokalami dla przedsiębiorców.

Czyściciel kamienic

Sąd I instancji ustalił, że gdy mieszkańcy nie chcieli się wyprowadzić nowy właściciel zaczął prowadzić w budynku prace utrudniające życie i pogarszające warunki mieszkaniowe lokatorów.

Najpierw w opuszczonych mieszkaniach zostały wymontowane drzwi i okna. Potem klatka schodowa została ostemplowana drewnianymi balami. Podjęte przez dysponenta kamienicy działania uniemożliwiły nawet interwencje pogotowania ratunkowego, które interweniowało w sprawie jednego z lokatorów. Ostateczne w nieruchomości odcięto gaz i prąd. Lokatorzy dostali też informację o nakazie rozbiórki budynku, choć inspektorat nadzoru budowlanego takiej decyzji nie wydał.

Jedna z lokatorek zdecydowała się walczyć o swoje prawa. Występując w tej sprawie koniecznie trzeba było wykazać, że ona oraz jej krewni byli poddani przez wiele miesięcy presji i różnorakim szykanom, których celem było opuszczenie przez nich najmowanego lokalu mieszkalnego. Szczególnie dotkliwa była krzywda związana z naruszeniem jej dóbr osobistych tj. zdrowia, wolności, godności osobistej i dobrego imienia, a także miru domowego i nietykalności mieszkania.

Wyrok sądu I instancji zapadł w 2016 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu nakazał przeproszenie nękanej lokatorki oraz zapłatę na jej rzecz 10 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Teraz wyrok jest już prawomocny.

Rozstrzygnięcie było bardzo istotne. Takiego zdania był również Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar, który interweniował w sprawie. RPO wskazywał „według prawa, nowy właściciel może postawić nowy budynek w miejscu starego, jednak kwestia tzw. opróżnienia budynku mieszkalnego, jest określona w przepisach prawa”. Więcej możesz przeczytać tutaj.

Komentarz

Przede wszystkim właściciel kamienicy, który chce wybudować nowy budynek powinien działać na podstawie ostatecznej decyzji administracyjnej organu nadzoru budowlanego. Tymczasem jak stwierdzono na gruncie sprawy właściciel kamienicy działał niezgodnie z prawem, a jego działania naruszały dobra osobiste lokatorów.

W mediach coraz częściej prezentowane są przypadki naruszania praw lokatorów, zamieszkujących przez lata w kamienicach będących w zarządzie gmin. Zjawisko stało się tak powszechne, że zyskało własną nazwę, określaną jako działalność „czyścicieli kamienic”. Po ich przejęciu przez podmioty prywatne pojawiają się konflikty interesów. Chęć opróżnienia budynków i zmiana przeznaczenia nieruchomości nie może jednak odbywać się z naruszeń praw lokatorów, którzy mają swoje prawa.

Zgadzam się z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, że przestrogą dla dysponentów kamienic może być jednoznacznie negatywna ocena ich działań dokonywana przez sądy.

Na gruncie sprawy warto rozważyć jeszcze inny problem. Zgodnie z przepisami prawa w określonych sytuacjach gmina musi zapewnić lokatorom lokal zastępczy. Zaniechanie w tym zakresie skutkuje naruszeniem prawa. Nie rozumiem więc dlaczego właściciele nieruchomości nie szukają innego rozwiązania problemu.

Przykładowo właściciele kamienic mogą uzyskać od gminy odszkodowanie w związku z niezapewnieniem lokalu socjalnego. Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie, które odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. W myśl art. 18 § 5 ustawy – jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 k.c.

Czy to nie pozwoliłoby uniknąć skandalicznych sytuacji, o których tak często donoszą media?

Czytaj powiązane artykuły: